گروه C آل عمران 61-65
یک شنبه 31 خرداد :
گروه 
حفظ سوره آل عمران آیات61-65
دوره ص 20-30
تفسیر :
یک شنبه 31 خرداد :
گروه C
حفظ سوره آل عمران آیات61-65
دوره ص 20-30
تفسیر :
(آیه 61)
شأن نزول:
این آیه و دو آیه قبل از آن در باره هیأت نجرانى نازل شده است. آنها خدمت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله رسیدند و عرض کردند: آیا هرگز دیدهاى فرزندى بدون پدر متولد شود؟ در این هنگام آیه انّ مثل عیسى عند اللّه ... نازل شد و هنگامى که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آنها را به مباهله «1» دعوت کرد آنها تا فرداى آن روز از حضرتش مهلت خواستند. فردا که شد پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آمد در حالى که دست على بن أبی طالب علیه السّلام را گرفته بود و حسن و حسین علیهما السّلام در پیش روى او راه مىرفتند و فاطمه علیها السّلام پشت سرش بود.
در روایتى آمده است اسقف مسیحیان به آنها گفت: «من صورتهایى را مىبینم که اگر از خداوند تقاضا کنند کوهها را از جا برکند چنین خواهد کرد هرگز با آنها مباهله نکنید که هلاک خواهید شد، و یک نصرانى تا روز قیامت بر صفحه زمین نخواهد ماند.
تفسیر:
این آیه به دنبال آیات قبل و استدلالى که در آنها بر نفى خدا بودن مسیح (ع) شده بود، به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دستور مىدهد: «هر گاه بعد از علم و دانشى که (در باره مسیح) براى تو آمده (باز) کسانى با تو در آن به محاجّه و ستیز برخاستند، به
آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت مىکنیم و شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت مىنماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود (کسانى که به منزله جان ما هستند) دعوت مىکنیم، شما هم از نفوس خود دعوت کنید، سپس مباهله مىکنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار مىدهیم» «1». (فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبِینَ).
(آیه 62)- پس از شرح زندگى مسیح در این آیه به عنوان تأکید هر چه بیشتر مىفرماید: «اینها سرگذشت واقعى (مسیح) است» نه ادعاهایى همچون الوهیت مسیح یا فرزند خدا بودنش (إِنَّ هذا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ).
نه مدعیان خدایى او سخن حقى مىگفتند و نه آنهایى که العیاذ باللّه فرزند نامشروعش مىخوانند. حق آن است که تو آوردى و تو گفتى او بنده خدا و پیامبر بود که با یک معجزه الهى از مادرى پاک، بدون پدر تولد یافت.
باز براى تأکید بیشتر مىافزاید: «و هیچ معبودى جز خداوند یگانه نیست».
(وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلَّا اللَّهُ).
«و خداوند یگانه قدرتمند و توانا و حکیم است» و تولد فرزندى بدون پدر در برابر قدرتش مسأله مهمى نیست (وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ).
آرى! چنین کسى سزاوار پرستش است نه غیر او.
(آیه 63)- در این آیه کسانى را که از پذیرش این حقایق سر باز مىزنند مورد تهدید قرار داده مىفرماید: «اگر (با این همه دلایل و شواهد روشن باز هم) روى بگردانند (بدان که در جستجوى حق نیستند و فاسد و مفسدند) زیرا خداوند از مفسدان آگاه است» (فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِالْمُفْسِدِینَ).
(آیه 64)- دعوت به سوى وحدت! در آیات گذشته دعوت به سوى اسلام با تمام خصوصیات بود ولى در این آیه دعوت به نقطههاى مشترک میان اسلام و آیینهاى اهل کتاب است روى سخن را به پیامبر کرده مىفرماید: «بگو: اى اهل
کتاب! بیایید به سوى سخنى که میان ما و شما مشترک است که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزى را شریک او قرار ندهیم و بعضى از ما بعضى دیگر را غیر از خداوند یگانه به خدایى نپذیرد» (قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلى کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَ لا یَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ).
با این طرز استدلال به ما مىآموزد اگر کسانى حاضر نبودند در تمام اهداف مقدس با شما همکارى کنند بکوشید لا اقل در اهداف مهم مشترک همکارى آنها را جلب کنید و آن را پایهاى براى پیشبرد اهداف مقدستان قرار دهید.
سپس در پایان آیه مىفرماید: «اگر آنها (بعد از این دعوت منطقى به سوى نقطه مشترک توحید باز) سر تابند و روىگردان شوند بگویید گواه باشید که ما مسلمانیم» و تسلیم حق هستیم و شما نیستید (فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ).
بنابراین دورى شما از حق در روح ما کمترین اثرى نمىگذارد و ما همچون به راه خود یعنى راه اسلام ادامه خواهیم داد تنها خدا را مىپرستیم و تنها قوانین او را به رسمیت مىشناسیم و بشرپرستى به هر شکل و صورت در میان ما نخواهد بود.
(آیه 65)
شأن نزول:
در اخبار اسلامى آمده است که دانشمندان یهود و نصاراى نجران نزد پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به گفتگو و نزاع در باره حضرت ابراهیم برخاستند، یهود مىگفتند: او تنها یهودى بود و نصارى مىگفتند: او فقط نصرانى بود (به این ترتیب هر کدام مدعى بودند که او از ما است) این آیه و سه آیه بعد از آن نازل شد و آنها را در این ادعاهاى بىاساس تکذیب کرد.
تفسیر:
در ادامه بحثهاى مربوط به اهل کتاب در این آیه روى سخن را به آنها کرده مىفرماید: «اى اهل کتاب چرا در باره ابراهیم به گفتگو و نزاع مىپردازید (و هر کدام او را از خود مىدانید) در حالى که تورات و انجیل بعد از او نازل شده (و دوران او قبل از موسى و مسیح بود) آیا اندیشه نمىکنید؟» (یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تُحَاجُّونَ فِی إِبْراهِیمَ وَ ما أُنْزِلَتِ التَّوْراةُ وَ الْإِنْجِیلُ إِلَّا مِنْ بَعْدِهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ).
